Bijna 4000 uitgeverijen telt Nederland in 2020. In 2016 waren dat er nog 4500. Jaarlijks geven ze slechts 6600 van oorsprong Nederlandstalige titels uit. Over een markt onder druk en hoe ik daar mijn weg in vond.
Als publicist schrijf ik over wat me raakt in mens en maatschappij. Voor mijn laatste boek liet ik me inspireren door de liefde tussen mij (67) en mijn man Roel (1946-2008) en tussen mij en mijn man Peter (84). Maar of mijn boek in de winkel komt?
Bijna 4000 uitgeverijen: de markt
Door de coronacrisis staat de markt sterk onder druk. De helft van de fysieke boekwinkels in Nederland vreest een financiële ademsnood binnen nu en een half jaar. Een kwart verwacht deze zelfs eerder. Dit blijkt uit een onderzoek van de KVB (de branchevereniging voor boekhandels) onder 1100 aangesloten fysieke winkels en ketens.
En dat terwijl de omzet op de boekenmarkt al sterk daalde. Van 557 miljoen euro in 2012 naar 541 in 2018 (bron Monitor KVB Boekwerk).Het aantal uitgeverijen daalde van 4.500 in 2016 naar bijna 4.000 uitgevers in 2020. (Bron KVB Boekwerk).
Het aantal nieuwe titels steeg van 25.899 in 2016 naar 30.235 in 2020. Veel van de nieuwe titels zijn gedrukt volgens Printing on Demand. (Bron: Boekhuis) Dat is op aanvraag per stuk drukken. Volgens de Leesmonitor van Stichting Lezen zijn slechts 6.600 van de nieuwe titels van oorsprong Nederlandstalig.
Met het oog op zo min mogelijk risico stelt de branche zich behoedzaam op. Boekwinkels kopen vooral geheide bestsellers en boeken van bekende personen. Uitgevers verkopen vooral ‘’nee’’.
In het voor auteurs ontstane gat springen zowel bonafide als malafide. Zij drukken vooral volgens het systeem printing on demand, dus per stuk op aanvraag. Evenals auteurs die voor hun boek een eigen uitgeverij oprichten.
Bijna 4000 uitgeverijen: vooral bestsellers en boeken van BN’ers
Ben je een Bekende Nederlander dan staan de uitgevers te dringen om je boek. Neem de actrice Romana Vrede. ‘’Na het winnen van de prestigieuze Theo d’Or , de belangrijkste Nederlandse toneelprijs stond ik opeens in de spotlight. Ik werd benaderd door zes uitgevers. Ik dacht: ik ben geen schrijver en jullie zijn alleen maar uit op een sappig verhaal van wéér een BN’er.’’ (Libelle 23, 21-27 mei 2021).
Ben je geen bekend persoon dan vormt het gepubliceerd krijgen van je boek een ware veldslag. Bereid je er dan maar op voor dat je afwijzing na afwijzing krijgt. Totdat je opeens doorbreekt.
Dat overkwam auteur J.K.Rowling, de auteur van Harry Potter. In 1995 stuurde ze haar eerste boek van haar zevendelige serie naar twaalf uitgevers. Ze wezen het stuk voor stuk af. Pas Na een zoektocht van twee jaar verscheen het bij Bloomsbury Publishing.
Bijna 4000 uitgeverijen en de impact van een literair agent
Rowling bereikte pas een echte doorbraak dankzij de komst van haar literair agent Christopher Little. Hij verkocht het boek aan de Amerikaanse uitgeverij Scholastic. Rowling verdiende daarmee een slordige 105.000 dollar (ongeveer 77.000 euro). In 2003 bedroeg de verkoop 500 miljoen exemplaren van de zeven in (geheel of gedeeltelijk) 69 talen vertaalde boeken. In totaal bracht dit ruim 8 miljard dollar op.
Het oudste en grootste literair agentschap in Nederland is Sebes & Bisseling (1998). Dankzij hen werd het boek ‘’ ‘’Eindstation Auschwitz’’ (Meulenhoff, 2020) van de Joodse arts Eddy de Wind (1916-1987) een wereldwijde bestseller. En dat 33 jaar na het overlijden van de auteur zelf.
De martelgang van een onbekend auteur
Het worstelen om als niet BN’er gepubliceerd te krijgen noem ik ‘’de martelgang van een onbekend auteur’’. Neem bijvoorbeeld Eddy de Wind. Hij schreef zijn boek ‘’Eindstation Auschwitz’’ als ooggetuige en ex-gevangene. In 1946 verscheen het bij de communistische uitgeverij De Republiek der Vergetelheid. Al snel ging deze failliet; Daarna wilde geen enkele uitgever het publiceren. Een recensent noemde het ‘’het zoveelste boek geschreven vanachter het prikkeldraad.’’
In 1981 verscheen het boek bij Van Gennep. De Wind wilde met de nieuwe publicatie opkomend nazisme tegengaan. Maar ook Van Gennep kwam in zwaar financieel weer. Hij moest de distributie van de eerste oplage van 5000 exemplaren stopzetten wegens te weinig
Dankzij bemiddeling van literair agent Sebes & Bisseling verscheen het in 2020 bij uitgeverij Meulenhoff. Het boek haalde in vrijwel alle Europese landen de bestsellerlijsten, ook in Duitsland. Wereldwijd werden er in drie maanden tijd al meer dan 250.000 exemplaren verkocht. Inmiddels is het boek in 30 talen vertaald.
Bijna 4000 uitgeverijen en jaarlijks 54.000 nieuwe titels
Jaarlijks verschijnen er zo’n 54.000 nieuwe titels op de markt (Bron: Sebes en Bisseling: alweer een bestseller). De meeste van hen bereiken zelden een breed publiek. Daarom riep ik de hulp in van literair agent Sebes & Bisseling.
Daarmee begaf ik me in een Russische roulette. Gemiddeld slechts tien fictie en twintig non-fictie van de door hen ontvangen duizend manuscripten halen de eindstreep. De rest wijzen ze af, met als reden:
● onvoldoende kwaliteit; om dit te voorkomen bieden ze een betaald leesverslag aan van 465 euro per 50 en 645 voor honderd woorden. Een door Sebes & Bisseling opgesteld leesverslag wil nog niet zeggen dat ze je ook gaan vertegenwoordigen.
● geen goede klik met de auteur; terwijl jij in spanning afwacht worstelen zij zich door de stapel manuscripten die ze elke week ontvangen. Dat kan leiden tot irritatie vooral na het betalen voor een leesverslag;
● het past niet bij hen.
Een afwijzing wil dus niet zeggen dat de kwaliteit slecht is. Zo liet Willem Pije van Sebes &Bisseling mij weten dat hij de stijl steeds goed vond en het verhaal de moeite waard. Ik stuurde volgens hem te veel e-mails.
Bijna 4000 uitgevers: afwijzen om wie je bent
Na Sebes & Bisseling stuurde ik het manuscript naar literair agent Marianne Schőnbach. Ze wees het resoluut af wegens de christelijke inslag. Tja, ik ben gelovig. Ik geloof in God als een enorme onuitputtelijke bron van kracht en liefde om deze door te geven aan anderen.
Zoals ook mijn man Roel dit beleefde na zijn bijna-doodervaring kort voor zijn openhartoperatie. Dat leidde ertoe dat we ons bekeerden tot de RK-kerk en ik me zelfs voorbereidde op een pastorale functie. Dat liep anders. Ik werd verliefd op Peter. Anders dan Roel geloofde hij niet in God en was hij geen boekhouder. Integendeel: hij had destijds een seksshop en later twee optiekzaken.
Eenzaamheid onder ouderen
Ik schreef mijn good feel story als een bijdrage aan het verlichten van eenzaamheid onder ouderen door inzicht te geven in levensvragen op latere leeftijd en ze zo bespreekbaar te maken. Dit vanuit mijn eigen ervaring met eenzaamheid.
● Op mijn 56e verloor ik mijn lieve man Roel (1946-2008) na een ziekbed van twee jaar. Naaste familie heb ik niet en mijn schoonfamilie liet niets aan ons gelegen liggen. Ook woonden we pas acht maanden in onze nieuwe woonplaats Haarlem. Opeens stond ik alleen in de wereld in een toen nog voor mij bijna onbekende stad. Ik was bang voor mijn eigen eenzaamheid. Deze overwon ik door zonder reisgezelschap op reis te gaan naar Istanbul en Oost-Turkije.
● Tijdens de eerste ontmoeting met Peter was hij 17 jaar weduwnaar. Hij leed nog steeds onder het overlijden van zijn vrouw, met wie hij 36 jaar gelukkig getrouwd was geweest. Hij durfde zich niet meer te binden, want elke liefde kent haar afscheid. Het intense verdriet en gevoel van eenzaamheid wilde hij niet nog eens meemaken.
● Onze liefde overwon zijn angst. We kregen we een relatie. Als zijn vaste vriendin genoten we samen van het leven en groeiden steeds meer naar elkaar toe. Totdat de MH17 het verdrongen oorlogsverleden bij Peter oprakelde. Ook vielen er steeds meer mensen om hem heen weg.
Hij raakte in een zware depressie. Hij wilde niet meer verder leven. Ik lichtte zijn kinderen in, maar zij wilden er niets van weten. Ik stond voor de keuze: ga ik hem helpen met het risico dat dit ten koste van mezelf gaat of laat ik hem alleen in al zijn eenzaamheid? Ik koos ervoor om door te zetten. Samen overwonnen we de depressie. Sinds 28 december 2016 zijn we gelukkig getrouwd.
De moed om te vertellen
Belangrijker dan mijn geloof in God vind ik Peters moed om met zijn zware depressie naar buiten te treden. Toegegeven, ik vond het heel spannend om erover te schrijven.
Wilde Peter dat naar buiten brengen? Zelf piekerde ik daarover, maar Peter vond het meteen goed. Ik ben trots op hem en zie zijn ‘ja, doe maar’’ als een teken van zijn innerlijke kracht.
Het boek gaat vooral ook over Peter. In het boek staan zijn en mijn visie soms lijnrecht tegenover elkaar. Hij vertelt smeuïge verhalen over zijn leven als eigenaar van een seksshop, Peters boetiek, als van de Raad van Elf en als eigenaar van twee optiekzaken.
Twijfel
En toch wees zowel Marianne Schőnbach het af wegens mijn christelijke inslag. Zoals ook uitgevers die ik ontmoette tijdens perspresentaties. Ik begon te twijfelen. Was het echt te christelijk?
Voor een antwoord hierop liet ik het manuscript lezen door humanistisch raadsvrouw Greet Doornenbal van Zorggroep Reinalda. Zij reageerde enthousiast en noemde het boek een bron van inspiratie.
Ook liet ik het lezen door Hilmar Mulder, hoofdredacteur van Libelle. Ze noemt mijn boek ‘‘Een verhaal waar de liefde voor het leven vanaf spat. En het bewijs dat liefde doet leven.’’
Toen wist ik dat mijn boek een publicatie waard was. Ik stuurde het op naar uitgeverij U2pi. Deze kleine uitgeverij van Jeroen van de Starre publiceerde in 2015 mijn boek ‘’Het geloof van Oranje’’ en in 2016 mijn boek ‘’Omzien naar elkaar’’. Een week later stuurde hij mij het contract voor ‘’De Doorzetstèr.’’
Bijna 4000 uitgevers en de markt; tips
- Op de website schrijven online delen auteurs hun ervaringen.
- Steeds meer uitgevers publiceren via het systeem printing on demand.
- Uitgeverij U2pi publiceerde in 2015 mijn boek ‘’Het geloof van Oranje’’ en in 2016 mijn boek ‘’Omzien naar elkaar’’
Wist je dat?
Wist je dat Uitgeverij U2pi ook cursussen en workshops geeft? Je leert ervan alles. Van het schrijven van knetterende dialogen en thrillers tot en met scenario’s en columns.
Kijk voor meer informatie op de website van uitgeverij U2pi .
Regelmatig schrijf ik over geloof, spiritualiteit, mentale gezondheid en zingeving. Bijvoorbeeld over de gevolgen van ontkerkelijking en het zoeken naar nieuwe wegen.
